فصد و حجامت در طب سنتی
شرح موضوعات و مباحث فصد و حجامتفصد و حجامت در طب سنتی
شرح موضوعات و مباحث فصد و حجامتباب پانزدهم: فایده دو یا چندبار فصد کردن
باب پانزدهم: فایده دو یا چندبار فصد کردن
هدف از فصد دو کاراست:
1- مقداری خون از تمام بدن یا از عضوی میکاهد بعلت آنکه خون تنها یا با ماده ای به سمت عضوی تمایل پیدا کرده که با فصد به جانب مخالف هدایت می شود. زمانی که خون مرکب همه خلط ها بیرون آمد طبیب می.تواند بعد از بستن یکساعت[1] صبر کند تا بدن کوشش لازم خود را در باقی خلط به جای آورد و آن ها را از موضع خود جدا کند و در موضع فصد جمع کند تا خلط زودتر و بیشتر دفع شود و خون پاکیزه‌تر گردد و با روشن تر گشتن آن بدن پاک.تر می گردد.
جالینوس گوید هرگاه مقصود از فصد بازگردانیدن خلطی از جانبی به سوئی دیگر باشد هرچند خون را به دفعات بیشتر بیرون می کنند هدف کامل.تری حاصل می شود.
2- آنکه نیرو در مکان خود باقی می ماند و ضعف تولید نمی کند.
در مقدار خارج کردن خون، جالینوس می گوید: اگر در دفعه اول بیشتر و بار دوم کمتر خون بگیرند سبب غش نمی گرددو فاصله ی آن دو در افراد قوی یک ساعت و گرنه مقدار ضعف مدت را بیشتر می نمایند و میان آن ها شربت نوشیده شود.
اگر منظور از فصد بازگرداندن ماده باشد کمترین مدت و زمان فاصله یک روز باید باشد در صورتی که فصد در همان روز باشد رگ زدن مایل انجام می‌گیرد اگر یک ساعت یا زودتر باید عرضی بزنند و اگر در روز بعد نیاز به فصد باشد از طول انجام می گیرد.چون سر رگ زودتر بسته می شود با روغن زیتون و کمی نمک آغشته نمود و بهتر این است که سر تیغ را آغشته به روغن نمایند تا رگ دیرتر بسته شود و درد کمتر باشد.
نباید در میان دو فصد خوابید زیرا خواب سبب بازگشت ماده به داخل می‌گردد و منفعت فصد دوم باطل می گردد. هر گاه خون به فاصله متعدد گرفته می‌شود و رگ قوی است سر رگ را باید گشاد باز کرد.
« اگر سر رگ ملتهب است باید بهتر بزنند. رگ باسلیق (Basilic) اگر باد کند آن را دفعه دوم نمی توان باز کرد و باید آن را با گلاب و اندکی سرکه تر کرد و بست و رگ دیگری را از جانب دیگر باید زد.»
1 در فصدی که امام حسن عسگری علیه السلام انجام داده است در سه نوبت به فاصله تقریبا هشت ساعت بوده است. بحار ج 62 از کتاب خزائج
