باب بیست‌و یکم: در بیان شناخت رگ‌ها و شریان‌هاکه باید بگشایند و ببرند و داغ کنند.

 سیاهرگ‌ها و شریان‌هایی که باید بزنند چهل و هشت تا است. دوازده رگ در دو دست می‌باشد که اصل آن دو رگ است یکی قیفال (سفالیک)،‌دیگری باسلیق(بازیلیک) شکل و ده رگ دیگر مرکب از شاخه‌های این دو رگ اصلی است. که از کبد آمده‌اند. قیفال از قلب دورتر و باسلیق در وسط‌تر و از جگر می‌آید و قبل از دست به دو رگ تقسیم می‌شود و شاخه‌ی بزرگتر آن به دست و کوچکتر آن به سر می‌رود و به مغز رفته و چون می‌آید در کتف و سینه پراکنده می‌شود و به همین خاطر فصد باسلیق علت‌های جگر و طحال (سپرز) و شش و علت حجاب (پریتوان جداری) مانند ذات الجنب و ترشح مایع در آن و همه دردهای لگن و زانو و ساق و قدم (پا) را استفاده می‌دهد.

باسلیق به این خاطر گفته می‌شود که در لغت یونانی به پادشاه بزرگ گویند چون رگ بزرگی است که به اندام‌های شریف وابستگی دارد. در دست باسلیق ابطی (شکل2) نزدیک به بغل (ابط به تازی یعنی بغل) و باسیلق مادیان (شکل2) رگ دیگر آن است.

(ابطی‌ومادیان) مادیان

رگ قیفال از جگر به سوی بالا آمده است تا به چنبر گردن و از آنجا به دو بخش و باز هر بخش به دو قسمت دیگر تقسیم می‌گردد که یکی کوچکتر و دیگری بزرگ‌تر ند و هر کدام به جانبی از گردن و به سر و لب و به مغز می‌رود که مانند باسلیق چون فرش در حجاب‌های مغز پراکنده می‌شود. سپس پایین آمده و در برخی مخفی‌تر است که به خاطر پوشیده شدن در زیر عضله است.

خون‌گیری از محل ورید‌ها که محل ورود گازکربنیک (Co2) و محل ریخته شدن اصلی مجاری لنفاتیک می‌باشد، به طور مکرر بر حسب بیماری مختلف عنوان شده است و چه نیکو است که مراکز خون بر حسب سابقه‌ی بیماری یا بیماری فعلی این نکته را رعایت نمایند که از وریدهای خاصی برای تامین خون، فصد انجام شود.

مثلاً: ورید وداج (Jugular)(شکل) دردهای قفسه سینه، تنگی نفس، گرفتگی صدا، ذات الریه، بیماریهای طحال- مراحل اولیه جذام، بیماری‌های پوستی، مثلاً: اگزما، لک و پیس و سرطان را درمان می‌نماید.

(شکل)

وریدهای زیر زبان‌(Ranin Vein) برای آفتهای دهان و اطراف لوزه‌ها، بیماریهای زبان کوچک و دهان، سنگینی زبان، گلودرد، لنفادنوپاتی گردن موثر می‌باشد.(شکل)

                                     (زیر زبان)

فصد ورید‌های گوشه داخل چشم (Angular Vein) برای دردهای چشم، التهاب، بیماریهای صورت، هیرسوتیسم، بلفاریت، شب‌کوری، سردرد و موی داخل چشم استفاده می‌شود. (شکل)

                                 (داخل چشم)

خونگیری از ورید زیر عنفقه یا زیر لب (Inf.Lab) برای بوی بد دهان موثر است.

خونگیری از ورید بازیلیک (باسلیق) در بیماریهای زیر حلق و گردن و نواحی سینه و شکم مثل: کبد، طحال، ریه، پلور، پنومونی و همه‌ دردهای سرین، زانو، ساق پا و کف موثر است.

خونگیری از سفالیک (قیفال) در بیماریهای سر، چشم،بینی و کام، بیماریهای دهان، دندان و لب موثر است.

(اکحل)
ورید اکحل (Median Cubital) که خون را از اندام فوقانی و تحتانی می‌کشد، تورم این نواحی را کاهش می‌دهد و خون فاسد تمام بدن را تخلیه می‌کند.(شکل)

ورید متاکارپال دورسال (اسیلم) پنومونی  پلوریت درد مقعد و بواسیر را کاهش می‌دهد.( شکل2)

                                                  (اسلیم)

در دست راست بیشتر برای بیماریهای کبدی و در دست چپ برای طحال و کچلی و خارش سود دارد.

حبل الذرع
ورید (حبل الذارع)(Accesory cephalik) برای بیماریهای سر، چشم، کام، دهان، دندان و لب موثر است.( شکل)

و بالاخره خون دادن از وریدهای اندام تحتانی صافن:

در بیماریهای اندام تحتانی و پایین تنه مثل: دردهای رحمی، بند آمدن عادت ماهیانه، (آمنوره) بیماریهای کلیه، خارش دستگاه تناسلی مردانه،‌ زخمهای مزمن‌ ران و ساق موثر است.( شکل1-2)

صافن                                                                                     

صافن بزرگ یا داخلی

ورید (int. sapf) مابض در درد احشاء و پشت، عقب افتادن عادت ماهانه، دردهای رحمی،‌مقعد و در بواسیر، بیماریها و دردهای کلیه، التهاب مزمن کلیه و مثانه موثر است.(شکل2)  رگ عرق‌النساء در سیاتالژی و کشاله ران موثر است. (شکل1 و 2 و 3)